Η κατασκευή αμαξωτού δρόμου στο Ραδοβύζι

Το 1939 ο δρόμος με προσωπική εργασία ξεκίνησε από τις Μελάτες και έφτασε στην Παλιοκάμαρα. (Διαβάστε περισσότερα “Η διάνοιξη του αμαξωτού δρόμου στο Ραδοβύζι” .  http://anokalentini.blogspot.com/2010/10/blog-post.html

Ο Γιάννης Καραφλής είπε:   Ένα φορτηγό αυτοκίνητο το 1939 προχώρησε ολοπόταμα μέχρι τη καμάρα του “Αποστόλη”  Βρατσίστα. αποσυναρμολογήκε και τα ανταλλακτικά μεταφέρθηκαν Πηγές.  Εκεί συναρμολογήθηκε και χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά ξυλείας στον  “Άσπρο”  Αχελώο με τελικό προορισμό το ΑΓΡΙΝΙΟ. (Υπενθυμίζω ότι το γεγονός αυτό κατέγραψε παλαιότερα και Dimos Kakias  http://anokalentini.blogspot.com/2010/10/blog-post.html).   

Ο Γιάννης συνέχισε:  Tο 1949 έφτασε η οικονομική  βοήθεια  σχεδίου Μάρσαλ.   Τρεις - τέσσερεις  μήνες έδιναν βοήθεια 300 δραχμές ανά οικογένεια. Έπειτα μάλλον το καλοσκέφτηκαν και άλλαξαν το σύστημα, έκοψαν τη βοήθεια και πλήρωναν μεροκάματο 11 δρχ.  για την κατασκευή του δρόμου.   

Οι 11 δραχμές είναι κάτι πολύ σημαδιακό, αν το πολλαπλασιάσουμε επί 30 ημέρες μας κάνει 330 δραχμές μηνιαία σύνταξη -  μηνιαίο μισθό. Εκεί θέλουν να μας φτάσουν οι σημερινοί φίλοι ευρωπαίοι και Έλληνες πολιτικοί.  Σημειωτέο είναι ότι μια δραχμή τότε είχε μεγαλύτερη αξία από ένα ευρώ σήμερα.

Η μάνα μου είπε: Το 1949 Η χάραξη άλλαξε,  ο δρόμος απ το Πουρνάρι ανέβηκε Βλάχα  -  Λυβίτσικο -  Αστραποκαμένο - Παλιοκάμαρα – Καλεντίνη.  Από την Καλεντίνη μέχρι τον Ξηρόκαμπο ο δρόμος έγινε μεταξύ 1950 -1951. (Η μάνα μου είναι απ τον Ξηρόκαμπο, παντρεύτηκε το 1952).  O δρόμος έφτασε στον Ξηρόκαμπο  λίγους μήνες πριν παντρευτώ.  Τα μοναδικά εργαλεία κατασκευής ήταν  το σκαμπάνι και το φτυάρι. Το μεροκάματο ήταν 11 δραχμές.  Στον Ξηρόκαμπο επειδή το έδαφος ήταν πολύ σκληρό,  χρησιμοποιήθηκαν και λίγα εκρηκτικά από τη ΜΟΜΑ.  Μικρή φαγάνα (μπουλντόζα) χρησιμοποιήθηκε μετά το 1955 για συντήρηση αλλά μόνο όπου τα εδάφη ήταν μαλακά.

Τα παραπάνω επιβεβαίωσε και ο  Γιάννης Καραφλής.

Ο πατέρας μου  γεννήθηκε το 1926. Από την Καλεντίνη ως το Ξηρόκαμπο δούλεψε και ο ίδιος σαν εργάτης για την κατασκευή του δρόμου.

Στο τμήμα αυτό, επιβλέπων μηχανικός χάραξης - κατασκευής ήταν κάποιος ονόματι Δανίκας. Το σπίτι του πατέρα μου ήταν σ ένα ανάραχο. Δεξιά και αριστερά υπήρχαν καλύβια και μαντριά των αιγοπροβάτων του. Ο δρόμος έπρεπε να περάσει υποχρεωτικά από εκεί. Ο Δανίκας είπε στον πατέρα μου τώρα Παππά γίνε εσύ μηχανικός και αποφάσισε τι πρέπει να χαλάσουμε και τι όχι. Τελικά ο δρόμος πέρασε σύριζα σε απόσταση ενός μέτρου από μια γωνία του σπιτιού.

Την ίδια χρονική περίοδο άλλα κλιμάκια  κατασκεύασαν το δρόμο απ τον Ξηρόκαμπο και πάνω στον πρώην δήμο Τετραφυλίας.  Δεν φαντάζομε ότι από τον Ξηρόκαμπο και πάνω να έγινε με άλλα εργαλεία (μηχανήματα).  

Αυτό όμως πρέπει να το ψάξουμε. Ζουν αρκετά γεροντάκια που δούλεψαν τότε στην κατασκευή του δρόμου. Μερικά διατηρούν ακόμα και καλό μνημονικό. Όποιος έχει πληροφορίες ας τις στείλει στο mail  konstantinos.pappas.9@ontelecoms.gr ή ας τις γράψει απ ευθείας στα σχόλια.

Ανακατασκευή και διαπλάτυνση

Εγώ γεννήθηκα το 1953. Μέχρι το 1959 που πήγα στο σχολείο άκουα ότι «θα περάσει η φαγάνα (μπουλντόζα) να πλατύνει το δρόμο». Εγώ φαγάνα μέχρι το 1959 δεν είδα, παρόλα που το σπίτι ήταν στο δρόμο.  Από Απρίλη μέχρι Οκτώβρη οι γονείς μου με έπαιρναν στο βουνό. Δεν πρέπει όμως να πέρασε  ούτε  καλοκαίρι, διότι όλο και κάποια διαπλάτυνση – συντήρηση θα έκανε και εκεί κοντά στο σπίτι. Ο δρόμος μέχρι το 1960 ήταν ίδιος.

Όταν πήγα στο Δημοτικό (1959) το παλιό σχολείο ήταν κτισμένο εκεί που είναι σήμερα η παιδική χαρά, πολύ κοντά στη μια γωνία του «κοινοτικού γραφείου»  του σημερινού Δημαρχείου Γ. ΚΑΡΑΑΪΣΚΑΚΗ.  Ανάμεσα ήταν μια καρυδιά. Τα λιγοστά επιβατηγά αυτοκίνητα του Ραδοβυζίου, ήταν λίγο μεγαλύτερα από ένα σημερινό Ι.Χ.  Μετά βίας χωρούσαν και περνούσαν ανάμεσα στην καρυδιά και το σχολείο. Θυμάμαι ένα επιβατηγό αυτοκίνητο, νομίζω ήταν  του ΒΑΡΕΛΗ. Ερχόταν απ το «κείθε δήμο» Τετραφυλία.  Το θυμάμαι καλά ήταν λίγο μεγαλύτερο από ένα σημερινό Ι.Χ. Κάμπριο, σκεπασμένο με αντίσκοινο.   

Ένα μεσημέρι έφτασαν οι φαγάνες της ΜΟΜΑ,  που θα έκαναν τη διαπλάτυνση του δρόμου. Πρώτα έφτασε μια μικρή και σταμάτησε κοντά στην είσοδο του σημερινού δημοτικού σχολείου Άνω Καλεντίνης. Σε μας τα παιδάκια μας φάνηκε μικρή και δεν μας έκανε καμία εντύπωση. Σε λίγο έφτασε και η μεγάλη, Ίσως, σαν εκείνη της φωτογραφίας Αrtinoi.gr. Εκείνη πράγματι μας ενθουσίασε, αλλά δεν χωρούσε να περάσει ανάμεσα στην καρυδιά και το σχολείο. Χωρίς διαδικασίες ο υπεύθυνος της ΜΟΜΑ έδωσε εντολή στο χειριστή «φαντάρο» να ξεριζώσει την καρυδιά. Ο χειριστής ύψωσε το μαχαίρι γκάζωσε, χτύπησε την καρυδιά ψηλά στον κορμό και η καρυδιά «υπέκυψε». Η φαγάνα έκανε λίγο πίσω, κατέβασε το μαχαίρι και γκαζώνοντας για δεύτερη φορά την ξερίζωσε ολοσχερώς και την έσυρε στη μέση της πλατείας. Δε θυμάμαι χρονολογία, σίγουρα ήταν χειμώνας μετά το 1959, θυμάμαι πολύ καλά την εποχή εκείνη η καρυδιά δεν είχε φύλα.         

Εμείς οι μαθητές ξετρελαθήκαμε από την μεγαλοπρεπή εμφάνιση της μεγάλης φαγάνας και το θεαματικό ξερίζωμα της καρυδιάς.

Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι,  μεγάλη φαγάνα πριν το 1960 δεν πέρασε απ την Καλεντίνη και πάνω.

Η ΜΟΜΑ εγκαταστάθηκε 600 μέτρα πριν φτάσουμε στο βενζινάδικο του Βαγγέλη Γκανιάτσα. Από εκεί ξεκίνησε η διαπλάτυνση του δρόμου.  Μερικά χρόνια αργότερα εμφανίστηκαν και συνέχισαν την διαπλάτυνση οι πολιτικοί μηχανικοί  Τσουμάνης (Καλεντίνη) και Μαρτίνος (Ξηρόκαμπο).

Αφηγήσεις – πληροφορίες:  Γιάννης Καραφλής (πρώην αγροφύλακας) Ανδρέας Α. Παππάς, Μαρία Παππά και Κώστας  Α. Παππάς. 

Μάρτης 2012 Κώστας Α. Παππάς.   

http://www.artinoi.gr/cgi-bin/forumV2/photoalbum.pl?action=view&member=fuerer&picnum=40

ένας από τους τύπους μπουλντόζας  που διαπλάτυναν το δρόμο.